Guernica tablosu Pablo Picasso’nun en önemli eserlerinden birisidir. Ancak hikâyesi pek bilinmez. Ressamın ellerinde siyah ve grinin tonlarıyla hayat bulan tablo, atılan bombalarla aydınlanan Kuzey İspanya’da bir köy olan Guernica’yı, tüm renklerin üç saat içinde birer birer kül rengi olan griye dönüşünü anlatır.
27 Nisan 1937’de İspanya iç savaşı sırasında İspanyol milliyetçi güçlerinin başında olan faşist diktatör Francisco Franco’nun onayıyla Nazi ve İtalyan kuvvetlerin denemek istedikleri yeni uçakları şehri bombalamaya başladılar.
Saldırı için şehrin en yoğun olacağı pazarın kurulduğu gün ve saatler seçildi. Hâlihazırda süren iç savaş yüzünden şehirde hemen hemen hiç erkek yoktu. 1500’den fazla -çoğunluğunu kadın ve çocukların oluşturduğu- sivil insanın hayatını kaybettiği bombalama üç saat sürdü.
Picasso’nun Guernica’sı
Olay yaşandığı sırada Paris’te sürgünde bulunan Pablo Picasso, ülkesinde yaşanan insanlık dışı saldırı gazetelerden öğrendi. Picasso’nun İspanyol Cumhuriyet Hükümeti tarafından Paris’te yapılacak olan Uluslararası Sanat Sergisi’nde sergilenmek üzere büyük bir duvar resmi yapmak için görevlendirildiği sıralar idi. Sanatçı bu olayın üzerine savaşın vahşetini, acıyı, orada olup duymamış olsa bile hissettiği feryatları tablosuna yansıttı. İki ay gibi kısa bir sürede bitirdiği 3.5 metre ve 7.8 metre yüksekliğe sahip tablo, günümüzde hâlâ “en büyük savaş karşıtı resim” olarak kabul edilir.
İmgelemelerle dolu olan tabloya biraz daha yakından bakalım.
Boğa Figürü
Boğanın İspanya kültürünü için en önemli bir figürlerden biri olduğu düşünülürse kuyruğundan çıkan alevlerle birlikte İspanya iç savaşını temsil eder.
Kucağında Ölü Bebeğiyle Feryat Eden Kadın Figürü
Çocuğunun kolları ve kafası aşağı sarkmış olan ölü bedenini kollarının arasında tutan ve çaresizce bağıran acı içinde bir kadın görüyoruz. Savaşta ölen masum çocukları ve bebekleri temsil ediyor.
At ve Parçalara Ayrılmış Ölü Adam Figürü
Resmin tam ortasında bütün şehirdeki vahşeti ve acıyı özetlercesine yerleştirilmiş, karnının bir tarafından girip öbür tarafından çıkan biz mızrak bulunan, acı içinde kişnemekte olan bir atı görüyoruz.
Atın ayaklarının dibinde kolu bedeninden ayrılmış ölü bir adam var. Kopan koluyla kılıç tuttuğunu ve kılıçtan çiçekler filizlendiğini görüyoruz. Genel yorum kolun kopmuş olmasının, filizlerin sembolize ettiği umudun yitirilişini temsil ettiği yönünde. Ayrıca adamın öteki elinde bulunan çizikler sebebiyle de proletarya sınıfından biri olduğu çıkarımını yapıyoruz.
Baştan Sona Guernica
Bunlar gibi daha bir çok figürle dolu olan Guernica için bir sergide Alman bir general Picasso’ya sorar:
-“Bunu siz mi yaptınız?”
Picasso:
–“Hayır, siz yaptınız!”